Hipertansiyon, dünyada önlenebilir ölüm nedenleri arasında ilk sırada yer alıyor ve atardamarlardaki kan basıncının sürekli normalin üzerinde seyretmesiyle tanımlanıyor. Türkiye’de 16 milyondan fazla kişi hipertansiyon hastası ve her 3 kişiden biri bu sorunla mücadele ediyor. Son yıllarda hipertansiyon, 15-19 yaş aralığında bile giderek daha yaygın hale geliyor. Acıbadem Kartal Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Turfan, bu artışta modern hayatın getirdiği hareketsiz yaşam ve fast food beslenme alışkanlıklarının önemli rol oynadığını belirtiyor.
Prof. Dr. Turfan, hipertansiyonun erken teşhisi ve tedavisinin kalp yetmezliği, inme ve böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonların önlenmesi açısından hayati önem taşıdığını vurguluyor. Bu nedenle, gençlerin 18 yaşından itibaren düzenli tansiyon ölçümü yaptırmaları ve risk faktörlerinden en az biri varsa yaşam tarzlarını düzenlemeleri öneriliyor.
Hipertansiyona yol açan sekiz önemli faktör bulunuyor:
Obezite: Azalan fiziksel aktivite ve fast food tüketiminin artması sonucu gençlerde obezite hızla yaygınlaşıyor. Aşırı kilo, kalbin daha fazla kan pompalamasına ve damarların gerilmesine yol açarak tansiyonu yükseltiyor. Vücut kitle indeksindeki her birimlik artış hipertansiyon riskini %7 artırıyor. Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizle kilo kontrolü önem taşıyor.
Aşırı tuz tüketimi: Sodyum damarların kasılmasına neden olarak tansiyonu yükseltiyor. Fast food ve paketli gıdaların fazla tuz içermesi gençlerde hipertansiyonun artmasına katkıda bulunuyor. Günlük tuz tüketimi 5 gramı geçmemeli, yemekler baharat veya limonla tatlandırılmalı.
Hareketsiz yaşam: Dünya Sağlık Örgütü’ne göre gençlerin %80’i yeterince hareket etmiyor. Fiziksel aktivite eksikliği damar sağlığını bozarak tansiyonu artırıyor. Haftada en az 150 dakika egzersiz yapmak tansiyon riskini %30 azaltıyor.
Sigara ve alkol kullanımı: Sigara damarların daralmasına ve hasar görmesine neden olarak hipertansiyon riskini %20 artırıyor. Haftada 100 gramdan fazla alkol tüketimi ise riski %40 yükseltiyor. Sigara bırakılmalı, alkol sınırlandırılmalı.
Uyku bozuklukları: Stres, teknoloji bağımlılığı ve fazla kilo nedeniyle gençlerde uyku problemleri, özellikle uyku apnesi hipertansiyonu tetikliyor. Uyku kalitesine dikkat edilmeli, gerekirse uzman desteği alınmalı.
Kahve ve enerji içecekleri: Kafein içeren içecekler, fazla tüketildiğinde nabız ve tansiyonda ani yükselmelere yol açabiliyor. Günde 2-3 fincan kahve sınırı aşılmamalı, enerji içeceklerinden kaçınılmalı.
Stres ve anksiyete: Kronik stres damarların büzülmesine yol açarak kan basıncını artırıyor. Stres yönetimi için meditasyon, gevşeme teknikleri ve hobi edinmek öneriliyor.
Böbrek hastalıkları: Bazı böbrek rahatsızlıkları sodyum ve sıvı dengesini bozarak tansiyonu yükseltiyor. Genç hipertansiyon hastalarının %15-20’sinde böbrek hastalığı mevcut. Düzenli kan ve idrar testleriyle böbrek sağlığı kontrol edilmeli.
Prof. Dr. Murat Turfan, gençlerin hipertansiyon riskini azaltmak için yaşam tarzlarını düzenlemeleri, düzenli kontrol ve farkındalıklarının artırılması gerektiğini vurguluyor.
Kaynakça: BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı
